Ο σακχαρώδης διαβήτης στα παιδιά δεν είναι ένα σπάνιο νόσημα. Υπολογίζεται ότι κάθε χρόνο στην Ελλάδα παρουσιάζονται περίπου 130 νέες περιπτώσεις σε παιδιά ηλικίας 0-14 ετών και τα τελευταία χρόνια παρουσιάζει μια σταθερά αυξητική τάση. Οι τροφές που τρώμε περιέχουν σάκχαρο (γλυκόζη), το "καύσιμο" για τον οργανισμό μας το οποίο μάς δίνει την απαραίτητη ενέργεια. Η γλυκόζη για να χρησιμοποιηθεί χρειάζεται μια ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας, την ινσουλίνη, η οποία την μεταφέρει μέσα στα κύτταρα του οργανισμού. Χωρίς την ινσουλίνη ο οργανισμός δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει τη γλυκόζη με αποτέλεσμα να μην μπορεί να πάρει την απαιτούμενη ενέργεια. Στον τύπο του σακχαρώδη διαβήτη που εμφανίζεται στα παιδιά (Τύπος Ι σακχαρώδης διαβήτης ή νεανικός σακχαρώδης διαβήτης), το πάγκρεας δεν παράγει καθόλου ινσουλίνη. Τα κύτταρα στο πάγκρεας που είναι υπεύθυνα για την παραγωγή της ινσουλίνης σταδιακά καταστρέφονται με αποτέλεσμα την αδυναμία παραγωγής ινσουλίνης.
Τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη γεννιούνται με μια προδιάθεση για να αναπτύξουν κάποια στιγμή σακχαρώδη διαβήτη χωρίς να είναι απόλυτα γνωστό το πότε θα τον παρουσιάσουν. Τα κύρια συμπτώματα του σακχαρώδη διαβήτη είναι:
- Πολυφαγία
- Απώλεια βάρους σώματος
- Πολυουρία
- Πολυδιψία
- Ταχύπνοια
- Άσχημη μυρωδιά αναπνοής
Η διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη γίνεται με εξέταση των ούρων του παιδιού σε συνδυασμό με αιματολογικές εξετάσεις. Τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη αποβάλλουν από τα ούρα τους μεγάλες ποσότητες γλυκόζης. Ο σακχαρώδης διαβήτης δυστυχώς ακόμη δεν θεραπεύεται. Η θεραπευτική προσέγγιση σήμερα είναι η σωστή ρύθμιση του επιπέδου της γλυκόζης αίματος χορηγώντας την κατάλληλη ινσουλίνη και ακολουθώντας ανάλογη δίαιτα. Επίσης, είναι απαραίτητο να υπάρχει στενή παρακολούθηση του σακχάρου με συχνό έλεγχο. Οι μεταβολικές διαταραχές που προκαλούνται από τον σακχαρώδη διαβήτη επηρεάζουν το μικροπεριβάλλον της στοματικής κοιλότητας με αποτέλεσμα η στοματική υγεία των παιδιών που πάσχουν να είναι επιβαρυμένη. Ενώ όσον αφορά την τερηδόνα δεν υπάρχουν στοιχεία για διαφορά με τον υπόλοιπο πληθυσμό, οι ασθένειες των ούλων εμφανίζουν σημαντικά πιο υψηλά ποσοστά σε παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη σε σχέση με τον υγιή πληθυσμό. Παρότι η περιοδοντίτιδα εμφανίζεται κατά κανόνα σε άτομα μεγαλύτερης ηλικίας, μπορεί να εμφανιστεί στην εφηβική ή ακόμα νωρίτερα στην παιδική ηλικία σε περιπτώσεις που συνυπάρχει σακχαρώδης διαβήτης. Επίσης, η απουσία φλεγμονής στα ούλα οδηγεί σε βελτίωση του μεταβολικού ελέγχου της νόσου.
Όταν ο σακχαρώδης διαβήτης εμφανίζεται σε πολύ μικρή ηλικία (<7 έτη) επηρεάζεται η λειτουργία του αδένα της υπόφυσης. Οι ορμόνες της υπόφυσης επηρεάζουν και την ανάπτυξη των δοντιών με αποτέλεσμα μερικές φορές να έχουμε πρώιμη απόπτωση των νεογιλών και αντίστοιχα πρώιμη ανατολή των διαδόχων μόνιμων δοντιών. Επίσης, η δύσκολη καθημερινότητα της νόσου λόγω της προσοχής στη διατροφή και της καθημερινής ρύθμισης της ινσουλίνης επηρεάζουν συναισθηματικά τους μικρούς ασθενείς με αποτέλεσμα να θέλουν ιδιαίτερη αντιμετώπιση κατά την οδοντιατρική θεραπεία.
Ο σακχαρώδης διαβήτης αποτελεί μια χρόνια νόσο και η στοματική υγεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι της γενικής υγείας των μικρών ασθενών. Το παιδί ή ο έφηβος με καλά ρυθμισμένο σακχαρώδη διαβήτη μπορεί να αντιμετωπιστεί στο οδοντιατρείο όπως κάθε άλλο υγιές παιδί. Προτιμούνται σύντομες οδοντιατρικές συνεδρίες και είναι απαραίτητη η μέτρηση του σακχάρου πριν την έναρξη της θεραπείας. Επίσης, πρέπει ο παιδοδοντίατρος να είναι προετοιμασμένος για την πιθανότητα εμφάνισης υπογλυκαιμικού επεισοδίου και την άμεση αντιμετώπισή του.
Αντίθετα, ασθενείς με αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη θέλουν ιδιαίτερη αντιμετώπιση στο οδοντιατρείο λόγω των σοβαρών επιπλοκών που μπορεί να προκύψουν. Σε συνεννόηση με τον ενδοκρινολόγο του ασθενή προτιμούνται μόνο επείγουσες οδοντιατρικές εργασίες έχοντας λάβει και όλα τα απαραίτητα μέτρα (αντιβιοτική κάλυψη, πρόσθετα μέτρα ελέγχου πιθανής αιμορραγίας). 0ι υπόλοιπες οδοντιατρικές εργασίες θα πραγματοποιηθούν όταν ελεγχθεί μεταβολικά η νόσος.
Τέλος, πρέπει να τονιστεί η επιτακτική ανάγκη της πρόληψης στους μικρούς ασθενείς με σακχαρώδη διαβήτη ιδιαίτερα λόγω της αυξημένης ευαισθησίας σε ασθένειες των ούλων που παρουσιάζουν. Συστήνεται καθημερινό και συστηματικό βούρτσισμα, χρήση φθορίου, ιδιαίτερη προσοχή στη διατροφή και τέλος συχνές επανεξετάσεις κάθε 4 η 6 μήνες ανάλογα με την βαρύτητα των οδοντιατρικών προβλημάτων.